“Στόχος μου είναι να συνδυάσω τις παραδοσιακές τεχνικές της ζωγραφικής με τα νέα μέσα προβολής και να δημιουργήσω κάτι όχι μόνο επίκαιρο, αλλά και διαχρονικό”
H Σοφία-Μαρία Ξενάκη είναι εικαστικός και performer. Γεννήθηκε στα Χανιά το 1991 και παρουσίασε το ενδιαφέρον της για τη ζωγραφική και το χορό από τα παιδικά της χρόνια. Το 2009 εισήχθη πρώτη, με υποτροφία, στο τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, από όπου αποφοίτησε με άριστα το 2015. Κατά το ακαδημαϊκό έτος 2013-2014, φοίτησε στο Universidad Complutense της Μαδρίτης, με το πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών Erasmus. Από το 2016 ζει στα Χανιά, όπου δημιουργεί και διδάσκει ζωγραφική. Με αφετηρία της την παραστατική ζωγραφική, πειραματίζεται με το installation, το video, την performance και διαμορφώνει τη δική της εικαστική γλώσσα. Από το 2021 ασχολείται με το project “Έρως”, ένα έργο που συνδυάζει τη ζωγραφική με την τεχνολογία της επαυξημένης πραγματικότητας. To 2022 παρουσιάζει τη πρώτη της σειρά κοσμημάτων, την οποία συνυπογράφει η Ηρώ Ξενάκη. Έχει πραγματοποιήσει τέσσερις ατομικές εκθέσεις από το 2015 ως το 2021 και έχει λάβει μέρος σε εικοσιεπτά ομαδικές εκθέσεις και performances.
Η Σοφία-Μαρία Ξενάκη μίλησε στη Metafox.gr για την ατομική έκθεση που θα παρουσιάσει στη Myro Gallery την Πέμπτη, 15 Φεβρουαρίου 2024, στις 19:00 αλλά και για το ρόλο των εικαστικών στη ζωή της.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ ΕΔΩ
Αναλυτικά η συνέντευξη:
Πως ξεκίνησε η πορεία σας στο χώρο της τέχνης;
Είχα την τύχη να μεγαλώσω σε ένα σπίτι καλλιτεχνών, οπότε η επαφή μου με την τέχνη είναι αρκετά βιωματική. Οι γονείς μου, που είναι και οι δύο ζωγράφοι, ήταν οι δάσκαλοί μου μέχρι τα 18 μου χρόνια, που πέρασα στη Σχολή Καλών Τεχνών. Η τέχνη υπήρξε παντού και ήταν κάτι που συνέβη φυσικά. Παρ ‘όλα αυτά, το να ασχοληθώ επαγγελματικά με τη ζωγραφική είναι κάτι τελείως διαφορετικό. Μπορώ να πω με βεβαιότητα πλέον ότι υπήρξε η στιγμή που ένιωσα το κάλεσμα. Ήξερα μέσα μου από πολύ μικρή ηλικία ότι αυτός ήταν ο δρόμος μου.
Ποιες είναι οι κύριες επιρροές (πρόσωπα, καλλιτεχνικά ρεύματα) και πώς έχουν επηρεάσει το έργο σας;
Οι επιρροές μου στη ζωγραφική είναι ποικίλες. Θαυμάζω το έργο των Μεγάλων Δασκάλων της Αναγέννησης, αλλά και τη Βυζαντινή τέχνη, με την οποία ασχολήθηκα πρόσφατα. Έχω μελετήσει την τέχνη της Άπω Ανατολής και κυρίως της Ιαπωνίας, η οποία με γοητεύει ιδιαίτερα. Με ενδιαφέρει να συνδυάσω στοιχεία της Ιαπωνικής ζωγραφικής, όπως η απλότητα, η σημασία της γραμμής, η χρήση του κενού, με στοιχεία που έχουν αναπτυχθεί στη Δύση, όπως η ανάλυση μίας φόρμας σε διαδοχικά στρώματα λαδιού και η πάστα.
Έχετε εκπλήξει ή προκαλέσει έντονα συναισθήματα στο κοινό σας με κάποιο έργο σας;
Η μεγαλύτερη ανταμοιβή ενός καλλιτέχνη είναι να πυροδοτήσει κάποιο έντονο συναίσθημα. Μέχρι τώρα είχα την τύχη και την τιμή να επικοινωνήσω με ανθρώπους που τους είχε αγγίξει αληθινά το έργο μου. Αν έπρεπε να θυμηθώ μία τέτοια στιγμή θα ήταν όταν μία κυρία ήρθε σε μία έκθεσή μου και μου είπε ότι ήρθε από πολύ μακριά και ότι κάτι την είχε τραβήξει να έρθει, χωρίς να ξέρει ότι υπήρχε κάποια έκθεση. Με ευχαρίστησε με δάκρυα στα μάτια. Νιώθω απεριόριστη ευγνωμοσύνη γι αυτές τις στιγμές.
Μπορείτε να μιλήσετε για ένα συγκεκριμένο έργο που έχετε δημιουργήσει και πώς προέκυψε;
Το πιο σημαντικό έργο στη μέχρι τώρα πορεία μου είναι η διαδραστική εγκατάσταση Λαβύρινθος. Η κατασκευή του διήρκησε εννιά χρόνια και τη σύλληψη της βασικής ιδέας είχα το 2012.Αρχικά θέλησα να ζωγραφίσω ένα έργο που θα δείχνει τη στασιμότητα, την επανάληψη, την έλλειψη πνεύματος. Το έργο που προέκυψε είχε μήκος 8 μέτρα κι αμέσως κατάλαβα ότι δεν ήταν έργο επιτοίχιο, αλλά ένας διάδρομος, τον οποίο ο θεατής θα έπρεπε να διασχίζει. Ζωγράφιζα εντατικά επί έναν ολόκληρο χρόνο, όταν σκέφτηκα ότι το θέμα που ήθελα να θίξω δεν ήταν μόνο η έλλειψη πνεύματος, αλλά και η έλλειψη ψυχής. Έτσι προέκυψε το δεύτερο έργο-διάδρομος. Δεν άργησα να καταλάβω ότι το ίδιο το έργο με οδηγούσε στην κατασκευή ενός λαβυρίνθου. Ενός λαβυρίνθου, όπου ο θεατής θα μπορούσε να περιπλανηθεί ελεύθερα, ακόμη και να χαθεί, χωρίς όμως να χάνει τη διάθεσή του για παιχνίδι. Ο ίδιος θα όριζε την πορεία του μέσα σε αυτόν και θα έβρισκε το δρόμο του είτε προς το σκοτάδι είτε προς το φως και την ελευθερία. Τα έργα που προέκυψαν είχαν όλα σαν βάση τους την ανθρωποκεντρική ζωγραφική, αλλά απέκτησαν και μία υπόσταση στο χώρο. Κατασκευάστηκαν έργα διαδραστικά, με έντονα τα στοιχεία της γλυπτικής και του βίντεο. Είναι μεγάλη μου χαρά που κάποια από αυτά τα έργα θα εκτεθούν τώρα στη Θεσσαλονίκη, εκεί από όπου ξεκίνησε αυτή η ιδέα.
Ποια είναι η θεματολογία που συχνά επιλέγετε και γιατί;
Τα έργα μου αγγίζουν θέματα που σχετίζονται με την ανθρώπινη ψυχή. Συνδέονται σχεδόν πάντα με κάποιο βίωμα, οπότε η θεματολογία είναι κάτι που εξελίσσεται με τα χρόνια. Ένα έργο πιστεύω ότι είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τον καλλιτέχνη, οπότε αυτό που προσπαθώ να κάνω όταν δημιουργώ είναι να είμαι ειλικρινής, να λέω την αλήθεια μου.
Ποιες καλλιτεχνικές τεχνικές και τι υλικά προτιμάτε;
Μου αρέσει πολύ να πειραματίζομαι με νέα υλικά και να ανακαλύπτω διαφορετικούς τρόπους έκφρασης. Στη ζωγραφική δουλεύω με λάδια, ακουαρέλες και μελάνι. Με ενδιαφέρει όμως εξίσου το το installation, η performance, το βίντεο. Τα τελευταία χρόνια ασχολούμαι με μία νέα σειρά έργων που συνδυάζουν τη ζωγραφική με την τεχνολογία της επαυξημένης πραγματικότητας, καθώς και με τη δημιουργία κοσμημάτων, σε συνεργασία με την αδερφή μου, τη σχεδιάστρια κοσμημάτων Ηρώ Ξενάκη.
Έχετε μελλοντικά σχέδια ή καλλιτεχνικές εξερευνήσεις που θέλετε να μοιραστείτε;
Αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε εξέλιξη η νέα μου δουλειά, που εξετάζει τα όρια ανάμεσα σε παράσταση και αφαίρεση. Ελπίζω να έχω την ευκαιρία να την παρουσιάσω μέσα στους επόμενους μήνες. Επίσης θα κυκλοφορήσει σύντομα μία σειρά με γυαλιά ηλίου και οράσεως που συνυπογράφω με την αδερφή μου Ηρώ Ξενάκη. Τέλος, ασχολούμαι με το project Έρως κι έχω την ευκαιρία να συνεργάζομαι με εξαιρετικούς καλλιτέχνες όπως ο Γιάννης Κρητικός και η Ελευθερία Ζανιδάκη. Στο project αυτό η ζωγραφική συναντά τη νέα τεχνολογία, το υλικό συναντά το άυλο κι αυτό που προκύπτει είναι ένα έργο μαγικό για όλες τις αισθήσεις.
Πως έχει επηρεάσει η τεχνολογία την προσέγγισή σας στην τέχνη; Χρησιμοποιείτε τεχνολογικά εργαλεία για τη δημιουργία ενός έργου;
Πιστεύω ότι η τεχνολογία μπορεί να λειτουργήσει σαν επέκταση των παραδοσιακών μέσων που χρησιμοποιούμε στην τέχνη και να διευρύνει τους ορίζοντές μας στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο. Στόχος μου είναι να συνδυάσω τις παραδοσιακές τεχνικές της ζωγραφικής με τα νέα μέσα προβολής και να δημιουργήσω κάτι όχι μόνο επίκαιρο, αλλά και διαχρονικό.
