Η Βαρβάρα Δουμανίδου είναι σκηνοθέτις που έχει γίνει ιδιαίτερα αγαπητή από το κοινό της Θεσσαλονίκης. Οι παραστάσεις που σκηνοθετεί με την ομάδα της «Το Θέατρο του Άλλοτε» ξεχωρίζουν τόσο για τα θέματα που προσεγγίζουν όσο και για τα έντονα συναισθήματα που γεννούν κάθε φορά στους θεατές. Η συγκλονιστική παράσταση «Οι μάγισσες του Βάρντε» ανεβαίνει ξανά στο Θέατρο Αυλαία για τρεις παραστάσεις από 31 Μαρτίου έως 2 Απριλίου. Σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Fox24 μίλησε για το θέατρο, τις «Μάγισσες του Βάρντε», την σκοτεινή προσέγγιση στα έργα που σκηνοθετεί καθώς και για τον ρόλο του θεάτρου σήμερα.
● Πώς ξεκίνησε η αγάπη σας για το θέατρο και συγκεκριμένα για την σκηνοθεσία; Ποιο ήταν το πρώτο θεατρικό έργο που σκηνοθετήσατε και πώς σας επηρέασε αυτή η εμπειρία;
Πάντα ένιωθα μια μεγάλη ανάγκη να δημιουργώ κόσμους. Κόσμους ξεχωριστούς, μοναδικούς, διαφορετικούς και περίεργους. Είχα πάντα την αίσθηση πως ήμουν καλλιτέχνης με κάποιον τρόπο, αλλά δεν ήξερα ποιος ήταν αυτός. Δεν ζωγράφιζα, δεν τραγουδούσα, αλλά βαθιά μέσα μου, είχα μια ακατανίκητη επιθυμία έκφρασης. Το θέατρο μου άρεσε πάντα αλλά ως θεατής. Ποτέ δεν φανταζόμουν τον εαυτό μου ως μέρος του. Με φόβιζε η έκθεση και αυτή η τρομακτική ικανότητα των ηθοποιών να αλλάζουν χαρακτήρες. Βέβαια όλο αυτό άλλαξε όταν βυθίστηκα στον κόσμο του. Μόλις είχα την πρώτη επαφή, ήξερα πως βρήκα το δρόμο μου. Το πρώτο επαγγελματικό μου έργο ήταν ο Φόβος, βασισμένο σε 4 γυναικεία πορτραίτα του Edgar Allan Poe το 2012 όταν και πρωτοδημιούργησα τη θεατρική μου ομάδα Θέατρο του Άλλοτε. Ήταν μια παράσταση που έμεινε χαραγμένη στη μνήμη τόσο των συντελεστών όσο και των θεατών. Θυμάμαι ήμασταν το talk of the town για πολύ καιρό. Ήταν ίσως η πρώτη θεατρική παράσταση που ανέβηκε σε μη θεατρικό χώρο στην Ελλάδα, όταν για πρώτη φορά ανοίξαμε το παλιό διατηρητέο κτίριο Μπενσουσάν Χαν, και τοποθετήσαμε τους θεατές μέσα στη δράση του έργου, αφαιρώντας τούς την ασφαλή θέση από την πλατεία.
● Ποιες είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζετε ως σκηνοθέτης; Ποιο έργο θεωρείτε ότι αποτέλεσε τη μεγαλύτερη πρόκληση για σας ως σκηνοθέτη;
Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι πάντα να κερδίσεις τους θεατές. Να τους εισάγεις στον κόσμο σου σαν να ήταν πραγματικός από πάντα. Να τον φτιάξεις τόσο τέλεια, τόσο μοναδικά που το κοινό να μη μπορεί να βρει έξοδο διαφυγής. Να συνθέσεις και να πλάσεις χαρακτήρες στέρεους και πολύπλοκους, όπως είναι οι αληθινοί άνθρωποι. Να τους βουτήξεις μέσα στο δράμα των ηρώων που να νιώθουν και οι ίδιοι μέρος της ιστορίας. Και φυσικά φεύγοντας από το θέατρο να νιώθουν εκείνη τη γλυκιά λύτρωση, πως δεν ήταν αυτοί οι ίδιοι οι τραγικοί χαρακτήρες. Κάθε έργο με το οποίο ασχολήθηκα ήταν και μία πρόκληση. Πειραματίστηκα οδυνηρά, κατάργησα φόρμες, επινόησα δικές μου, δημιούργησα νέους δρόμους σε αυτό που αποκαλούμε τώρα σκοτεινό ρεαλιστικό θέατρο. Αγαπώ κάθε μια από τις παραστάσεις μας γιατί έχω αφήσει κι ένα κομμάτι μου σε αυτές. Είναι όλες τους παιδιά μου. Πεθαμένα παιδιά που όμως έζησαν συναρπαστικά.
● Σκηνοθετείτε αυτό το διάστημα το έργο “Οι Μάγισσες του Βάρντε”. Τι σας έκανε να επιλέξετε αυτό το έργο; Τι σχόλια έχετε λάβει από το κοινό;
Οι Μάγισσες του Βάρντε ήρθαν σε μια περίοδο που οι πληροφορίες για τις αλλεπάλληλες γυναικοκτονίες έρχονταν με καταιγιστικό ρυθμό. Υποφέρουμε που παρακολουθούμε όλη αυτή την πραγματικότητα σαν θεατές. Ένιωθα πως έπρεπε να κάνω κάτι για αυτό. Είναι πολλά χρόνια που ήθελα να ασχοληθώ με το θέμα των γυναικών και τη θέση τους στον κόσμο. Για την αδικία που σφραγίζεται πάνω της, με το που γεννιέται. Την απαξίωση, την περιφρόνηση, την ανισότητα και την καταπίεση. Μπορεί σε κάποιον να φαίνονται παρωχημένα όλα αυτά, αλλά ξέρουμε καλά εμείς οι γυναίκες πως δεν είναι. Η πραγματική ιστορία των γυναικών της Νορβηγίας ήταν για μένα το καλύτερο έναυσμα για να ξεκινήσω μαζί με τη Μαρία Ράπτη που υπογράφει το κείμενο, να ξετυλίγουμε την τραγική υπόθεση που διαδραματίστηκε το 1617 όταν μια φονική καταιγίδα έπνιξε όλους του άνδρες του μικρού χωριού Βάρντε και ανάγκασε τις γυναίκες του χωριού να πάρουν τη ζωή στα χέρια τους για να επιβιώσουν. Δεν θα μπορούσα λοιπόν να έχω καλύτερο υλικό από μια πραγματική ιστορία φρίκης και αδικίας. Τα σχόλια του κοινού είναι μοναδικά. Ομολογώ πως στο στάδιο των προβών είχα το φόβο μήπως ξεπεράσουμε τα όρια και θεωρηθούμε αιρετικές ή και σκανδαλώδεις αλλά μετά την πρεμιέρα, όταν έβλεπα τα μάτια θεατών να μας κοιτούν με εκείνη τη λύτρωση ήξερα πως έκανα το σωστό. Το ωραιότερο σχόλιο που ακούσαμε και όχι από έναν μόνο θεατή είναι το «Είχα ανάγκη αυτή την παράσταση».
● Ποιο θεωρείτε ότι είναι το κύριο μήνυμα που θέλετε να μεταδώσετε μέσα από τα έργα που σκηνοθετείτε; Με τι κριτήρια τα επιλέγετε;
Πολλές φορές με ρωτούν γιατί τόσο σκοτάδι στα έργα μας. Και πάντα απαντώ το ίδιο. Μόνο σκάβοντας βρίσκεις το φως. Εκείνο το φως που σου αποκαλύπτεται αποκρυσταλλωμένο και μοναδικό. Μα χρειαζόμαστε περισσότερο γέλιο στη ζωή μας μου απαντούν και δεν έχω αντίρρηση. Όμως ακράδαντα πιστεύω, πως χρειαζόμαστε και περισσότερη κριτική σκέψη. Να μπαίνουμε σε μια βαθιά ανάλυση των πραγμάτων. Να τα κατανοούμε πλήρως. Να ανακαλύπτουμε πράγματα που δεν γνωρίζαμε και να παίρνουμε θέση σε αυτά. Φυσικά και τα έργα μας σε καμιά περίπτωση δεν αποτελούν νουθεσίες. Εμείς απλά σχολιάζουμε. Το κοινό τρέφεται από αυτά, τα χωνεύει, και αυτό που κατακάθεται είναι αυτό που θέλει ο ίδιος να αφομοιώσει. Και με το Θέατρο του Άλλοτε καταπιανόμαστε με έργα που έχουν αρχέγονα συστατικά. Τα 3 βασικά συστατικά. Ζωή, ‘Ερωτας, Θάνατος.
● Πότε δημιουργήσατε την ομάδα “Θέατρο του Άλλοτε”; Τι έργα ανεβάζετε και πώς θα χαρακτηρίζατε το είδος θεάτρου που υπηρετείτε;
Το Θέατρο του Άλλοτε δημιουργήθηκε από την ανάγκη μου να φτιάξω έναν ολοκαίνουργιο κόσμο στην πόλη της Θεσσαλονίκης. Δημιουργήθηκε το 2011 και σκοπός του είναι να αφυπνίζει τις κοιμισμένες μας αισθήσεις. Το ρεπερτόριο μας είναι και κλασσικά έργα αλλά και πρωτότυπα εναλλακτικά. Πάντα όμως με το ιδιαίτερο ύφος μας και σχόλιο μας. Η σκοτεινή προσέγγιση των έργων μας, μας έχει τοποθετήσει σε μια θέση στο κοινό της πόλης που και για μας ήταν έκπληξη.
Δεν περιμέναμε τέτοια αποδοχή για κάτι που θεωρείται δύσκολο και μερικές φορές τρομακτικό. Αλλά για μία ακόμη φορά επιβεβαιώνεται η πεποίθηση πως πρέπει να δίνουμε στους ανθρώπους το διαφορετικό, και να τους αφήνουμε να επιλέξουν. Το κοινό πρέπει να έχει επιλογές. Και είμαστε χαρούμενοι που τις δίνουμε.
● Τι στοιχεία χρειάζεται κατά την γνώμη σας ένας ηθοποιός για να θεωρείται καλός; Πιστεύετε στο ταλέντο;
Φυσικά και πιστεύω στο ταλέντο. Το ταλέντο σε γλιτώνει από τη μισή δουλειά που πρέπει να κάνεις ως ηθοποιός. Δεν είναι όμως σε καμιά περίπτωση εργαλείο επιτυχίας. Μόνο η σκληρή δουλειά και η επιμονή, η μελέτη και η προσπάθεια σε κάνει καλό ηθοποιό. Στα σχεδόν 30 χρόνια που βρίσκομαι στο χώρο, έχω συνεργαστεί με ταλέντα που δεν είχαν κανένα μέλλον και με εργάτες της τέχνης, που ακόμη συνεργάζομαι. Ένας καλός ηθοποιός πρέπει να έχει τρόπους, ευγένεια, ήθος, εργατικότητα, να μελετά, να παρατηρεί, να εργάζεται μέσα και έξω του καθημερινά. Να αγαπά τους ανθρώπους γιατί είναι ίσως η μοναδική τέχνη που επιβάλλει τη συνεργασία.
● Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας συγγραφείς και σκηνοθέτες και πώς σας επηρέασαν στην καριέρα σας ως σκηνοθέτης;
Από μικρή αγαπώ τους σκοτεινούς ποιητές και συγγραφείς. Αγαπώ τον Poe και τον Guy De Maupassant τον Παπαδιαμάντη και τον Ευριπίδη, τον David Lynch και τον Trier. Πάντα κάτι παίρνουμε από τους σκηνοθέτες με τους οποίους μεγαλώσαμε. Λίγη παράνοια από τον Πολάνσκι, λίγη σκληρότητα από τον Παζολίνι, λίγη ποίηση από τον Κουροσάβα. Μας χτίζει και μας συνθέτει κάθε τι που μας ενέπνευσε. Είναι μαγική η τέχνη.
● Ποιος είναι ο μεγαλύτερος επαγγελματικός σας στόχος και τα μελλοντικά σας σχέδια στο χώρο του θεάτρου;
Ο μεγαλύτερος μου στόχος είναι να πεθάνω πάνω στο σανίδι. Τα μελλοντικά μου σχέδια είναι κάθε φορά να συνταράσσω το κοινό.
● Ποια είναι η γνώμη σας για τον ρόλο του θεάτρου σήμερα; Πηγαίνει ο κόσμος στο θέατρο;
Πρόσφατα σε μια έρευνα που έγινε, διαπιστώθηκε πως ο κόσμος πηγαίνει περισσότερο στο θέατρο παρά στο σινεμά. Γεμίζουν ασφυκτικά οι θεατρικές αίθουσες και όχι οι κινηματογραφικές. Σίγουρα αιτία είναι και η πανδημία, που οι άνθρωποι είδαν πολύ τηλεόραση κλεισμένοι μέσα, αλλά για μας αυτό είναι τόσο ελπιδοφόρο που μας κάνει πολύ χαρούμενους. Το θέατρο μέσα στους αιώνες παραμένει κάτι ζωντανό, μια ενέργεια που πάλλεται και αναπνέει. Που δημιουργεί, γνωρίζοντας πως σε λίγο δεν θα υπάρχει. Το θέατρο είναι μαγεία. Και ο κόσμος το γνωρίζει αυτό. Γνωρίζει πως στο θέατρο τα μάγια πιάνουν. Και έρχεται ακριβώς για αυτό.
“Οι Μάγισσες του Βάρντε“
βασισμένο στην πραγματική ιστορία
της δίκης των μαγισσών της Νορβηγίας
Τρεις επιπλέον παραστάσεις
Παρασκευή 31 Μαρτίου στις 21:00
Σάββατο 1 Απριλίου στις 21:00
Κυριακή 2 Απριλίου στις 20:00
Θέατρο ΑΥΛΑΙΑ, Τσιμισκή 136, (Πλατεία ΧΑΝΘ)
Προπώληση: Ταμείο θεάτρου ΑΥΛΑΙΑ & ticketservices
